Brama Wyżynna

Dawniej nazywana Bramą Wysoką - tak czy siak, gdańska Brama Wyżynna to jeden z istotniejszych i najbardziej urodziwych zabytków Trójmiasta. Od drugiej połowy XVI wieku aż do końca XIX stulecia potężna, a jednocześnie bogato zdobiona konstrukcja była najbardziej reprezentatywnym wjazdem do miasta.

Oryginalnie Brama Wyżynna w Gdańsku składała się z dwóch, wybudowanych niezależnie części. W latach 1574-76 niejaki Hans Kramer pracował nad bramą wewnętrzną. Natomiast ok. 1588 roku Willem van den Blocke ukończył część zewnętrzną - istne arcydzieło sztuki rzeźbiarskiej. Płyty z piaskowca pokrywają wspaniałe ornamenty roślinne, a attykę upiększają duże, kunsztowne posągi i figury - w tym misternie wykute herby Gdańska, Królestwa Polskiego oraz Prus Królewskich. Na uwagę zasługują również złocone łacińskie sentencje, a zwłaszcza “Sprawiedliwość i pobożność są podstawą wszystkich królestw” - zapis w dwóch wersach spowodował, że dolny ma postać RUM OMNIUM FUNDAMENTA, co gdańscy mieszczanie natychmiast przetłumaczyli sobie jako “Rum podstawą wszystkiego”.

Obronna rola Bramy Wyżynnej zakończyła się w 1895 roku, kiedy to włodarze Gdańska zdecydowali o zdemontowaniu mostu zwodzonego, zasypaniu fosy, oraz zburzeniu ograniczających Stare Miasto wałów. Budynek przystosowano na potrzeby wartowni, a w kolejnych latach mieściły się tutaj m.in. biura podróży czy placówka Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. W trakcie II Wojny Światowej zabytek uległ poważnym zniszczeniom, ostatecznie odbudowanym w 1966 roku.

Warto jeszcze dodać, że to właśnie na Bramie Wyżynnej, od 2012 r. służącej jako siedziba Pomorskiej Organizacji Turystycznej, zaczyna się Droga Królewska - trakt, którym monarchowie uroczyście wjeżdżali do Gdańska, dziś pełen efektownych zabytków szlak turystyczny.

Reprezentacyjny zabytek, przez parę stuleci najważniejszy wjazd do Gdańska. Bramę Wyżynną zbudowano w latach 1574-88, według projektów Hansa Kramera i Willema van den Blocke’a. O ile ten pierwszy skoncentrował się na aspektach obronnych, ten drugi ozdobił potężną konstrukcję kunsztownymi ornamentami rzeźbami. Największe wrażenie robią ogromne herby.