Katedra Oliwska

Katedra Oliwska powstawała etapami od XIII w., kiedy to ukończono pierwszy z kościołów w tej części Gdańska. Wówczas była to romańska świątynia cysterska. W drugiej połowie XIV stulecia przebudowano go w stylu gotyckim, zaś pod koniec XVI w., w nawie głównej powstały późnogotyckie sklepienia gwiaździste.

Ma on formę długiej na 107 m, zbudowanej z cegły, trzynawowej bazyliki z transeptem i obejściem wokół prezbiterium. Jego fasadę z barokowym, XVII-wiecznym portalem flankują 2 wieże z ostro zakończonymi hełmami. Większość obecnego wyposażenia świątyni wykonana jest w stylu barokowym (oryginalne gotyckie spłonęło w 2 połowie XVI w.),część w renesansowym i rokokowym. W kościele znajdują się 23 ołtarze, powstały w 1615 r.

Spośród wielu przepięknych arcydzieł sztuki sakralnej w Katedrze Oliwskiej, na szczególną uwagę zasługują kościelne organy. Składają się obecnie ze 110 głosów oraz 7876 piszczałek wykonanych z drewna dębowego, jodłowego, sosnowego i z cyny. Zostały zbudowane w latach 1763-88 przez Jana Wulfa z Ornety, ukończone zaś przez gdańskiego organmistrza Fryderyka Rudolfa Dalitza. Złożone są z 2 części - centralnej i bocznej - przy czym organista może grać na obu jednocześnie, z jednej klawiatury, uzyskując efekt stereofonii. Ich rokokowy prospekt ozdobiony jest 25 figurami przedstawiającymi muzykujące anioły, Dawida, św. Cecylię, wirujące słońce i gwiazdy, które wprawiane są w ruch podczas gry na instrumencie. Organy te stanowią największą chlubę Katedry Oliwskiej Trójcy Świętej, Najświętszej Marii Panny i św. Bernarda.

Perełka pomorskiej architektury sakralnej, wznoszona żmudnie od początków XII wieku i wielokrotnie modernizowana - co widać w mieszance stylów różnych elementów konstrukcji. Wyjątkowo słynne są gigantyczne organy z XVIII w. Archikatedra od początku pozostaje pod opieką cystersów. Właśnie tutaj podpisano słynny Pokój w Oliwie, kończący Potop Szwedzki w 1660 roku.